طراحی الگوی سقف شیشه‌ای با رویکرد نظریه داده‌بنیاد

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دکتری، گروه مدیریت دولتی، دانشگاه علوم و تحقیقات اصفهان، اصفهان، ایران.

2 کارشناس ارشد، گروه مهندسی شیمی، دانشگاه صنعتی مالک اشتر، تهران، ایران.

3 کارشناس ارشد، گروه مدیریت بازرگانی، دانشگاه پیام نور، تهران، ایران.

4 کارشناس ارشد، گروه مدیریت، دانشگاه علم و صنعت، تهران، ایران.

5 کارشناس ارشد، گروه مدیریت بازرگانی، دانشگاه شهید بهشتی، تهران، ایران.

6 کارشناس ارشد، گروه حقوق، واحد بندرعباس، دانشگاه آزاد اسلامی، بندرعباس، ایران.

چکیده

زمینه و هدف: هم‌زمان با رشد جوامع، امروزه زنان بسیار بیشتر از گذشته در سازمان‌ها و مشاغل نقش دارند و به ‏نوعی، نیروی کار تأثیرگذار و فعالی به‌شمار می‌روند. هرچند حضور زنان در مقایسه با گذشته افزایش یافته است، موانع و فشارهای ساختاری و اجتماعی، به‌منظور ایجاد سقف شیشه‌ای برای زنان کماکان ادامه دارد. بر این مبنا، هدف پژوهش حاضر، طراحی مدلی برای شکست سقف شیشه‌ای با استفاده از رویکرد نظریه داده‌بنیاد است.
روش: این پژوهش از نظر نتیجه، توسعه‌ای و از نظر هدف، اکتشافی و از نظر روش، کیفی است و با مشارکت ۱۵ نفر از مدیران و مسئولان متخصص و کارشناسان صاحب‌نظر در سطوح مختلف یکی از شرکت‌های نفتی زیرمجموعه وزارت نفت اجرا شده است. داده‌های پژوهش به‌کمک ابزار مصاحبه جمع‌آوری و با استفاده از روش نظریه داده‌بنیاد تحلیل شده است.
یافته‌ها: در این پژوهش به‌منظور شناسایی کدهای مفهومی برای مفهوم‌سازی مناسب موضوع، 1۵ مصاحبه عمیق انجام شد. تحلیل کدهای پژوهش پس از انجام کدگذاری‌های باز و محوری، در مجموع به شناسایی 829 کد باز اولیه، 424 کد مفهومی، 307 تم فرعی و 61 تم اصلی انجامید.
نتیجه‌گیری: بر اساس نتایج پژوهش، شناخت عوامل علّی و شرایط زمینه‌ای و مداخله‌گر سقف شیشه‌ای، می‌تواند ضمن افزایش سطح ادراک توانمندی‌های زنان، به ارتقای سطح کارکردهای سازمانی منجر شود و عدالت و برابری جنسیتی میان مردان و زنان را افزایش دهد.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

Designing a Glass Ceiling Model Using Grounded Theory Approach

نویسندگان [English]

  • Arezo Shafi 1
  • Zeinab Gheisari 2
  • Zohreh Rezadoost 3
  • Leila Hashemi 4
  • Pegah Lotfollahi 5
  • Farzaneh Amiri 6
1 PhD., Department of Public Administration, Isfahan University of Science and Research, Isfahan, Iran.
2 MSc., Department of Chemical Engineering, Malek Ashtar University of Technology, Tehran, Iran.
3 MSc., Department of Business Management, Payame Noor University, Tehran, Iran.
4 MSc., Department of Management, University of Science and Technology, Tehran, Iran.
5 MSc., Department of Business Management, Shahid Beheshti University, Tehran, Iran.
6 MSc., Department of Law, Bandar Abbas Branch, Islamic Azad University, Bandar Abbas, Iran.
چکیده [English]

Background & Purpose: With the growth of societies, women nowadays are much more involved in organizations and jobs than ever before and are active as an influential workforce. Although there has been a lot of progress in the presence of women today comparing with the past, the structural and social barriers and pressures to create a glass ceiling for women continue to this day. The purpose of this research is to design a glass ceiling approach to break based on grounded theory analysis.
Methodology: This study is developmental in terms of result, exploratory in terms of the purpose, qualitative regarding methodology. Fifteen professionals including directors, officers, and professionals from different levels of the oil company took part in this study. The research data collection tool was interview and the data theory method was used to analyze the data. In the present study, the interviews were conducted in depth in the early stages, but because of the conceptual codes, the interviews were more purposeful and semi-open in order to properly conceptualize the topic.
Findings: The analysis of the research codes after performing open coding and axial coding revealed a total of 829 open source coding, 424 coding, 307 sub-themes, and 61 main themes.
Conclusion: Recognizing the causal factors, contextual and confounding conditions of the glass ceiling can increase the level of perception of women's empowerment as a basis for promotion and the level of organizational functions, both in human resource strategies and in enhancing the level of outcomes. This understanding can prepare the possibility to use the women’s abilities and promote gender equality in the organization.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Glass ceiling
  • Gender stereotyping
  • Grounded theory analysis

مراجع

 جعفری، الهام؛ شریفی‌فر، فریده؛ علم، شهرام (1398). نقش‎آفرینی زنان در مدیریت ورزش کشور با رویکرد آینده‌پژوهی، مطالعات مدیریت ورزشی، 11(58)، 17-38.
دامغانیان، حسین؛ جمشیدی، لاله؛ خبازکار، سعیده (1393). تأملی بر بیگانگی از کار زنان در پرتو سقف شیشه‎ای. فصلنامه مطالعات منابع انسانی، 4(14)، 105-130.
رضاپور، محمد؛ قهرمانی، جعفر؛ عباس‌زاده، یدالله (1399). شناسایی عوامل شکل‌گیری سقف شیشه‌ای فراروی ارتقای زنان در پست‌های مدیریتی کشور. فصلنامه زن و جامعه، 11(44)، 93-116.
سیم‌خواه، مسعود؛ محمدخانی، الهه (1398). تأثیر کیفیت مبادله رهبر ـ پیرو و عدالت سازمانی بر سلامت سازمانی، پژوهش‌های مدیریت منابع انسانی، 11(3)، 93-123.
شفی، آرزو؛ اعتباریان، اکبر؛ ابراهیم‌زاده دستجردی، رضا (1397). طراحی مدل تحلیل ساختاری ـ تفسیری عوامل مؤثر بر ایجاد سقف شیشه‌ای بر اساس تحلیل دلفی (مطالعه موردی: زنان شاغل در ستاد شرکت ملّی پخش فراورده‌های نفتی ایران). مطالعات اجتماعی روان‌شناختی زنان، ۱۶ (۲)، 55- 77.
صداقت‌زادگان، شهناز؛ ملکی، امیر؛ خسروی، ناهید (۱۳۹۶). بررسی عوامل اجتماعی مرتبط با نگرش به ارتقای مشارکت زنان در سطوح مدیریتی. دوفصلنامه مشارکت و توسعه اجتماعی، ۲ (۴)، 115- ۱۳۸.
علاسوند، فریبا (1397). عدالت جنسیتی به مثابه یک مفهوم تفسیرپذیر و نامتعین. مطالعات فقهی‌ حقوقی زن و خانواده، 1(1)،
 59-78.
علیزاده، اعظم؛ دانش، پروانه (1396). تحلیل جامعه‎شناختی سهمیه‌بندی جنسیتی در آموزش عالی ایران. مطالعات اجتماعی روان‌شناختی زنان، 15(1)، 7-39.
غلامزاده، داریوش؛ حق‌شناس کاشانی، فریده؛ محمدخانی، فاطمه (1394). تأثیر سبک رهبری بر باورهای سقف شیشه‌ای زنان. مطالعات اجتماعی روان‌شناختی زنان، 13(3)، 197- 275.
مهدی زاده، اکرم؛ عبدوی، فاطمه؛ افشاری، مصطفی (1398). نظریه سقف شیشه‌ای در حوزه ورزش بانوان: مقایسه تطبیقی و ارائه یک مدل کمی. مدیریت منابع انسانی در ورزش، 7(1)، 45-59.
ولیان، حسن؛ عبدلی، محمدرضا؛ کوشکی جهرمی، علیرضا (1398). مفهوم‌سازی تصمیم‌گیری خردمندانه حسابرسان بر اساس تحلیل داده‏بنیاد. بررسی‏‌های حسابداری و حسابرسی، 26(2)، 301-326.
ولیان، حسن؛ کوشکی جهرمی، علیرضا؛ بودلائی، حسن (1396). طراحی الگوی راهبردهای قابلیت‌محور با رویکرد موفقیت سازمانی در فرمان‌دهی انتظامی استان گلستان. پژوهش‌های مدیریت انتظامی، 12(3)، 379-404.
Aksoy, C.G., Carpenter, Ch.S., Frank, J., Huffman, M.L. (2019). Glass ceilings: Sexual orientation and workplace authority in the UK, Journal of Economic Behavior and Organization, 159(5), 167–180.
Barnet-Verzat, C., & Wolff, F-C. (2008). Gender wage gap and the glass ceiling effect: a firm level investigation. International Journal of Manpower, 29(6), 486-502.
Bloch, K. R., Taylor, T., Church, J., & Buck, A. (2021). An Intersectional Approach to the Glass Ceiling: Gender, Race and Share of Middle and Senior Management in US Workplaces. Sex Roles, 84(5), 312-325.
Booysen, L. A. E., & Nkomo, S. M. (2010). Gender role stereotypes and requisite management characteristics: The case of South Africa. Gender in Management: An International Journal, 25(4), 285-300.
Caligiuri, P. M., Tung, R. (1999). Comparing the success of male and female expatriates from a us-based company. International Journal of Human Resource Management, 10(5), 163-179. Casini, A. (2016). Glass Ceiling and Glass Elevator. The Wiley Blackwell Encyclopedia of Gender and Sexuality Studies. https://doi.org/10.1002/9781118663219.wbegss262
Choi, S. (2019). Breaking through the glass ceiling: Social capital matters for women’s career success? International Public Management Journal, 22(2), 295-320.
Creswell, J. W. (2002). Educational research: Planning, conducting, and evaluating quantitative. NJ: Prentice Hall Upper Saddle River.
DeNisi, Angelo S., Griffin, Ricky W. (2008). Human Resource Management.  3th Edition, Houghton Mifflin Company.
Dimovski, V., Skerlavaj, M., Kim Man, M.  (2010). Is there a glass ceiling for Female managers in Singapore organizations? Management Journal, 5(4), 307-329
Dzuhayatin, S. R. (2020). Gender Glass Ceiling in Indonesia: Manifestation, Roots, and Theological Breakthrough. Al-Jami'ah: Journal of Islamic Studies, 58(1), 209-240.
Edirisinghe, C, L. (2018). The Paradox of Glass Ceiling Effect: A Study on the Individual Barrier and Organizational Barrier among Female Executives in the Selected Large Apparel Industry, Sri Lanka, International Journal of Scientific and Research Publications, 8(8), 123-149.
Hassan, M.U. and Ayub, A. (2019). Women’s experience of perceived uncertainty: insights from emotional intelligence. Gender in Management, 34(5), 366-383.
Hastie, B. (2016). Gender Stereotypes. The Wiley Blackwell Encyclopedia of Gender and Sexuality Studies.
Hymowitz, C., Schelhardt, T.D. (1986). The Glass-Ceiling: Why Women Can’t Seem to Break the Invisible Barrier that Blocks Them from Top Jobs. The Wall Street Journal, 57, D1, D4-D5.
Kanter, R. M. (1977). Men and women of the corporation. New York: Basic Books.
Kleiman, L. (2003). Human Resource Management: A Managerial Tool for Competitive Advantage. 3th Edition, Dreamtech Press.
Loughran, T., & McDonald, B. (2015). Old Glass Ceiling are hard to break: Gender usage Trends in Annual Reports. Studies in Communication Sciences, 77(2), 1-7
Mathur-Helm, B. (2006). Women and the glass ceiling in South African banks: an illusion or reality? Women in Management Review, 21(4), 311-326.
Noe, Raymond A., Hollenbeck, John R., Gerhart, Barry, Wright, Patrick M. (2007). Human Resource Management: Gaining a Competitive Advantage. 6th Edition, McGraw-Hill, Irwin.
OECD. (2012). The Leaky Pipeline: Women are Under-Represented in Senior Management, Accessed August 10, 2015.
Opatha, H. H. D. N. P. (2020). The Issue of Glass Ceiling: A study of what the HRM textbooks present. Sri Lankan Journal of Human Resource Management, 10(2).
Oxley, J. (2019). Glass Ceiling, International Encyclopedia of Ethics.
Roberto, M. (2012). Gender Sorting and the Glass Ceiling in High Tech. MIT Sloan School of Management. Ryan, M., & Haslam, A. (2005). The glass cliff: Evidence that women are over-represented in precarious leadership positions. British Journal of Management, 16(2), 81-90.
Salvati, M., Piumatti, G., Giacomantonio, M., Baiocco, R. (2019). Gender stereotypes and contact with gay men and lesbians: The mediational role of sexism and homonegativity. Journal of Community & Applied Social Psychology. DOI:10.1002/casp.2412
Sanders, S. (2020). Perceptions of the Glass Ceiling and the Importance of Choosing the Right Role Model. Doctoral dissertation.
Schuler, Randall S., Huber, Vandra L. (1993). Personnel and Human Resource Management. 5th Edition, West Group, Pennsylvania State University.
Simpson, R., & Holley, D. (2011). Can restructuring fracture the glass ceiling? The case of women transport and logistics managers, Women in Management Review, 16(4), 174-182.
Strauss, A., Corbin, J. (1998). Basics of qualitative research techniques. Sage Publications
Werther, J. and Davis, K. (1996). Human Resources and Personnel Management (5th Edition), McGraw-Hill, New York.
Zimmer, L. (1988). Tokenism and Women in the Workplace: The Limits of Gender-Neutral Theory, Social Problems, 35(2), 64–77.
مطالعات منابع انسانی
دوره 12، شماره 1
اردیبهشت 1401
صفحه 131-151

فایل ها

سابقه مقاله

  • تاریخ دریافت: 07 آبان 1400
  • تاریخ بازنگری: 21 بهمن 1400
  • تاریخ پذیرش: 28 اردیبهشت 1401

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار