شناسایی و رتبه‌بندی رفتارهای مدیران به‌منظور کاهش چالش‌های روان‏شناختی منابع انسانی در موقعیت بحرانی

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشجوی دکتری، گروه مدیریت دولتی، دانشکده اقتصاد، مدیریت و علوم اداری، دانشگاه سمنان، سمنان، ایران.

2 دانشیار، گروه آموزشی مدیریت بازرگانی، دانشکده اقتصاد، مدیریت و علوم اداری، دانشگاه سمنان، سمنان، ایران.

3 استادیار، گروه مدیریت صنعتی، دانشکده اقتصاد، مدیریت و علوم اداری، دانشگاه سمنان، سمنان، ایران.

4 دانشیار، گروه روان‌شناسی بالینی، دانشکده روان‌شناسی و علوم تربیتی، دانشگاه سمنان، سمنان، ایران.

چکیده

زمینه و هدف: احتمال بروز بحران‌های گوناگون، همواره سازمان‌ها را با چالش‌هایی روان‌شناختی درگیر می‌کند. در چنین موقعیتی، رفتار مناسب مدیران هنگام مواجهه با این چالش‌ها، به سازمان و کارکنان یاری می‌رساند تا بتوانند به‌شکل مؤثری با این بحران‌ها مقابله کنند. پژوهش حاضر با هدف شناسایی و رتبه‌بندی رفتارهای مدیران به‌منظور کاهش چالش‌های روان‌شناختی منابع انسانی در موقعیت بحرانی اجرا شده است.
روش: این پژوهش به‌روش آمیخته متوالی (کیفی ـ کمی) اجرا شده است. در بخش کیفی، برای شناسایی رفتار مدیران، از روش روایت‌پژوهی استفاده شده است. مشارکت‌کنندگان این مرحله، شماری از مدیران بخش‌های دولتی و خصوصی بودند که به‌صورت هدفمند انتخاب شدند. در مرحله دوم، برای اولویت‌بندی این رفتار از دیدگاه کارکنان، از روش دلفی، نرم‌افزار اس‌پی‌اس‌اس و آزمون کندال استفاده شد.
یافته‌ها: در مرحله کیفی 30 رفتار سازنده مدیران در رویارویی با چالش‌های روان‌شناختی کارکنان در موقعیت بحرانی شناسایی شد که از میان آن‌ها رفتار حمایتگرانه، رفتار مداراگرانه، رفتار منصفانه، شفافیت عاطفی و ارتباطی و رفتار محترمانه، به‌ترتیب از دیدگاه کارکنان اهمیت بیشتری داشتند.
نتیجه‌گیری: هنگام بروز بحران در سازمان، مدیران می‌توانند با انجام این رفتارهای سازنده، چالش‌های روان‌شناختی کارکنان را کاهش دهند و جریان‌های منفی و تهدیدها را به موقعیت‌های توانمندساز کارکنان تبدیل کرده و در مدیریت بحران‌های سازمانی موفق عمل کنند.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

Identifying and Ranking Managers’ Behaviors in order to Reduce the Psychological Challenges of Human Resources in Critical Situations

نویسندگان [English]

  • Feze Ghanbari Ghaleroudkhani 1
  • Mohsen Farhadinejad 2
  • Alireza Moghaddam 3
  • Mahmoud Najafi 4
1 . Ph.D. Candidate, Department of Public Administration, Organizational Behavior Management, Faculty of Economic, Management and Administrative Sciences, Semnan University, Semnan, Iran.
2 Associate Prof, Department of Business Management, Faculty of Economic, Management and Administrative Sciences, Semnan University, Semnan, Iran.
3 Assistant Prof, Department of Industrial Management, Faculty of Economic, Management and Administrative Sciences, Semnan University, Semnan, Iran.
4 Associate Prof, Department of Clinical Psychology, Faculty of Psychology and Educational Sciences, Semnan University, Semnan, Iran.
چکیده [English]

Background & Purpose: Due to the increasing crisis in today's organizations, employees are involved in psychological challenges. The managers' appropriate behavior can be one of the important factors to overcome this problem. This study aimed to identify and rate the managers' behavioral dimensions in order to reduce the psychological challenges of human resources in critical situations.
Methodology: This research was conducted using a mixed method (qualitative-quantitative). In the qualitative phase, the narrative method was used to identify the managers' behavior. The interviewees of this phase were 21 managers of public and private sectors that were selected using purposeful sampling method. In the second phase, Delphi method, SPSS software, and Kendall's test were used to determine the importance of each behavior from the employee's perspective.
Findings: In the qualitative phase, 31 behaviors against the employees' psychological challenges in the critical situations were identified from which supportive behavior, fair behavior, emotional and communicative transparency, and respectful behavior received the most important value from the employee's perspective.
Conclusion: When confronting crisis in the organization, using these constructive behaviors, the managers can reduce the employee's psychological challenges, convert the negative trends and threats into the employee's empowerment atmosphere, and manage the organizational crisis successfully.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Behavior of managers
  • Psychological challenges
  • Critical situations
  • Narrative
  • Mixed approach

مراجع

بخشایش، علیرضا و آذرنییاد، عبدالله (1391). رابطه سبک‌های مدیریت مدیران با رضایت شغلی و سلامت روانی معلمان. فصلنامه علمی ـ پژوهشی رهیافتی نو در مدیریت آموزشی، 3(1)، 63- 82.
پنبه‏چی، راحله و قلی‏پور، آرین (1399). روایت‌پژوهی تجربه مدیریت خشم در سازمان. مطالعات رفتار سازمانی، 9(3)، 1-30.
پور، سمیرا؛ مرتضوی، سعید؛ لگزیان، محمد؛ ملک‌زاده، غلامرضا (1395). خوشه‌بندی و اولویت‌بندی رفتار مدیران در تقویت رفتار فرانقش کارکنان. فصلنامه مطالعات رفتار سازمانی،  5(3)، 113- 136.
تشویقی، مصطفی؛ پروانه، پگاه؛ آقامیری، سیده زهره (1400). مداخلات و ویژگی‌های روان‏شناختی مؤثر بر کووید 19 و آسیب‌شناسی روانی ناشی از آن: مطالعه مروری نظام‌مند. رویش روان شناسی، 10(4)، 197- 206.
خاکی، سوره؛ فلاحی خشکناب، مسعود؛ ارسلانی، نرگس؛ راد، مجتبی؛ صادقی محلی، نسیم؛ نعمتی فرد، تابان (1400). بررسی وضعیت سلامت روانی پرستاران و مداخلات روان‏شناختی در اپیدمی کووید ۱۹: مروری نظام‌مند. نشریه مرور سیستماتیک در علوم پزشکی، 2(2)، 36- 52.
درامامی، فاطمه (1391). رابطه سبک رهبری و مهارت‌های ارتباطی مدیران با سلامت روان کارکنان. طب انتظامی، 1(1)، 19-25.
سرلک، محمدعلی و نوریایی، محمدحسین (1399). طراحی مدل رفتار حرفه‌ای مدیران در مواجهه با جریان‌های شکافنده سازمانی با استفاده از مدل‌سازی ساختاری تفسیری (ISM). فصلنامه مطالعات رفتار سازمانی، 9(1)، 209- 230.
صادقی، سولماز؛ شریفی‌رهنمو، سعید؛ فتحی، آیت اله؛ محمدی، شروین (1399). پیش بینی اضطراب کووید 19 و تجربه انگ اجتماعی آن بر اساس ابعاد اعتیاد اینترنتی پس از موج اول اپیدمی در دانشجویان. مجله پژوهش سلامت، 5(4)، 268- 278.
عطاران، محمد (1397). پژوهش روایی: اصول و مراحل. تهران: دانشگاه فرهنگیان.
غفوری، خالد؛ نصر، احمدرضا؛ غفوری، فرید (1397). پژوهش روایی در تعلیم و تربیت. عیار پژوهش در علوم انسانی، 6(2)، 59- 70.
غیورباغبانی، سیدمرتضی؛ پورنگ، علی؛ هوشیار، وجیهه؛ سرور، سیده مریم (1399). بررسی تأثیر استرس شغلی بر رفتار شهروندی سازمانی پرستاران؛ تحلیل نقش حمایت سازمانی. فصلنامه مدیریت پرستاری، 7(1)، 41- 50.
قنبری قلعه‌رودخانی، فضه؛ فرهادی‌نژاد، محسن؛ مقدم، علیرضا؛ نجفی، محمود (1401). فراتحلیل ارتباط رفتارهای رهبری مدیران و فرسودگی شغلی کارکنان سازمان‌های دولتی ایران. مدیریت دولتی، 14(3)، 371- 387.
کاوسی، منصور؛ نصر‌اصفهانی، علی؛ رشیدی، محمد‌مهدی (1399). تبیین تأثیرگذاری شخصیت مدیران بر سبک‌های مدیریتی آنان در فرایند مدیریت بحران با ارائه الگویی کاربردی (مطالعه موردی: مدیران و کارشناسان ستاد مدیریت بحران استان خوزستان). فصلنامه مدیریت بحران، 12 (1)، 90- 109.
محمدنهال، لیلا؛ میرزایی، اباسط؛ خزلی، محمدجواد (1399). تأثیر مراقبت از بیماران کووید ١٩ بر بهره‌وری و فرسودگی شغلی پرستاران. مجله پرستاری و مامایی، 18(11)، 859- 872.
Bernotaite, L. & Malinauskiene, V. (2017). Workplace bullying and mental health among teachers in relation to psychosocial job characteristics and burnout. International journal of occupational medicine and environmental health, 30(4), 629-640.
Cortez, R. M. & Johnston, W. J. (2020). The Coronavirus crisis in B2B settings: Crisis uniqueness and managerial implications based on social exchange theory. Industrial Marketing Management, 88, 125-135.
Dirks, K. T. & Ferrin, D. L. (2002). Trust in leadership: Meta-Analytic findings and implications for research and practice. Journal of Applied Psychology, 87 (4), 611-628.
Doremami, F. (2012). Relationshibetween leadership style and communicative skills of managers with mental health of the Employees. JPMed, 1(1), 19-25. (in Persian)
Eva, N., Robin, M., Sendjaya, S., van Dierendonck, D. & Liden, R. C. (2019). Servant leadership: A systematic review and call for future research. Leadersh. Q, 30(1), 111–132.
Ghanbari Ghaleroudkhani, F., Farhadi Nejad, M., Moghaddam, A. & Najafi, M. (2022). The relationship between leadership behaviors of managers and employees burnout in Iranian public organizations: A Meta-Analysis. Journal of Public Administration, 14(3), 371-387.
Goodwin, R., Hou, W. K., Sun, S. & Ben-Ezra, M. (2021). Psychological and behavioural responses to COVID-19: a China–Britain comparison. J Epidemiol Community Health, 75(2), 189-192.
Hall, R. C., Hall, R. C. & Chapman, M. J. (2008). The 1995 Kikwit Ebola outbreak: lessons hospitals and physicians can apply to future viral epidemics. General Hospital Psychiatry, 30(5), 446-452.
Lin, Zh. (2016). The Influence of Perceived Leader Humor on Subordinate’s Voice Behavior: A Study under Chinese Background, Open Journal of Social Sciences, 4, 174-178.
Liu, J., Siu, O. L. & Shi, K. (2010). Transformational leadership and employee well-being: The mediating role of trust in the leader and self-efficacy. Appl. Psychol, 59(3), 454–479.
Mansell, A., Brough, P. & Cole, K. (2006). Stable Predictors of Job Satisfaction, Psychological Strain, and Employee Retention: An Evaluation of Organizational Change within the New Zealand Customs Service. International Journal of Stress Management, 13(1), 84-107.
Qiu, J., Shen, B., Zhao, M., Wang, Z., Xie, B. & Xu, Y. (2020). A nationwide survey of psychological distress among Chinese people in the COVID-19 epidemic: implications and policy recommendations. General psychiatry, 33 (2), 1-4.
Rasli, A. (2006). Data analysis and interpretation: a handbook for postgraduate social scientists, UTM university Malaysia.
Rivkin, W., Diestel, S. & Schmidt, K. H. (2014). The positive relationship between servant leadership and employees’ psychological health: A multi-method approach. Ger. J. Hum. Res. Manag, 28(1–2), 52–72.
Rubin, G. J., Potts, H. W. W. & Michie, S. (2010). The impact of communications about swine flu (influenza A H1N1v) on public responses to the outbreak: results from 36 national telephone surveys in the UK. Health Technology Assessment, 14(34), 183-266.
Ruiz-Palomino, P., Yáñez-Araque, B., Jiménez-Estévez, P. & Gutiérrez-Broncano, S. (2022). Can servant leadership prevent hotel employee depression during the COVID-19 pandemic? A mediating and multigroup analysis. Technological Forecasting and Social Change, 174, 1-14.
Santa Maria, A., Wolter, C., Gusy, B., Kleiber, D. & Renneberg, B. (2019). The impact of health-oriented leadership on police officers’ physical health, burnout, depression and well-being. Policing: A Journal of Policy and Practice, 13(2), 186–200.
Serafini, G., Parmigiani, B., Amerio, A., Aguglia, A., Sher, L. & Amore, M. (2020). The psychological impact of COVID-19 on the mental health in the general population. QJM: An International Journal of Medicine, 113(8), 531-537.
Tian, F., Li, H., Tian, S., Yang, J., Shao, J. & Tian, C. (2020). Psychological symptoms of ordinary Chinese citizens based on SCL-90 during the level I emergency response to COVID-19. Psychiatry Research, 1, 1-9.
To, K. K.W., Tsang, O.T.Y., Yip, C.C.Y., Chan, K.H., Wu, T.C., Chan, J.M.C, et al. Consistent detection of 2019 novel Coronavirus in Saliva. Clin Infect Dis, 71(15), 841-3.
Vecchio, R. P. & Justin, J. E. (2010). The Influence of Leader Humor on Relationships between Leader Behavior and Follower Outcomes, Journal Of Managerial Issues, 3(2), 171-194.
Webster, L. & Mertova, p, (2007). Using narrative inquiry as a research method. Rutledge Publications.
Yanez-Araque, B., Gomez-Cantarino, S., Gutierrez-Broncano, S. & Lopez-Ruiz, V. R. (2021). Examining the determinants of healthcare workers’ performance: A configurational analysis during COVID-19 times. International Journal of Environmental Research and Public Health, 18(11), 1-15.
Ybema, J. F. & Van den Bos, K. (2010). Effects of organizational justice on depressive symptoms and sickness absence: a longitudinal perspective. Social Science & Medicine, 70(10), 1609-1617.
Zhang, T., Wei, Q., Ma, S. Y. & Li, H. P. (2020). The relationship between optimism and job satisfaction for Chinese specialist nurses: A serial‐multiple mediation model. Japan Journal of Nursing Science, 17(3), 1-10.
مطالعات منابع انسانی
دوره 12، شماره 4
دی 1401
صفحه 56-72

فایل ها

سابقه مقاله

  • تاریخ دریافت: 15 آبان 1401
  • تاریخ بازنگری: 29 آذر 1401
  • تاریخ پذیرش: 20 دی 1401

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار