الگوی توانمندسازی منابع انسانی در سازمان‌های دفاعی دانش‌محور (نمونه‌پژوهی: اداره تحقیقات و جهاد خودکفایی آجا)

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 کارشناسی ارشد، گروه مدیریت دولتی، دانشکده مدیریت و اقتصاد، واحد تهران شمال، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران، ایران.

2 استادیار، گروه مدیریت دولتی، دانشکده مدیریت و اقتصاد، واحد تهران شمال، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران، ایران.

3 دکتری، گروه مدیریت راهبردی، دانشگاه فرماندهی و ستاد آجا، تهران، ایران.

4 استادیار، گروه مدیریت دولتی، دانشکده مدیریت، دانشگاه هوایی شهید ستاری، تهران، ایران

چکیده

زمینه و هدف: موفقیت سازمان‌های دانش‌محور مرهون توانمندسازی منابع انسانی دانشی آن است. هرچه این سازمان‌ها از نظر منابع انسانی توانمندتر باشند، به همان میزان، توفیق بیشتری در نیل به اهداف خود خواهند داشت. هدف این مقاله طراحی و تبیین الگوی توانمندسازی منابع انسانی در اداره تحقیقات و جهاد خودکفایی ارتش ج.ا.ا است.
روش: پژوهش از نظر هدف، توسعه‌ای و از لحاظ نتیجه، کاربردی و از لحاظ نوع داده‌ها، کیفی و کمّی است. مشارکت‌کنندگان بخش کیفی خبرگان علمی و صاحب‌نظران حوزه مدیریت منابع انسانی و خبرگان اجرایی اداره تحقیقات و جهاد خودکفایی آجا بودند که با روش نمونه‌گیری غیراحتمالی قضاوتی و هدفمند انتخاب شدند. در بخش کمّی نیز، 152 نفر از کارکنان دانشی که با روش نمونه‌گیری تصادفی ساده انتخاب شدند، در این پژوهش مشارکت کردند. ابزارهای گردآوری داده‌ها در بخش کیفی، مصاحبه نیمه‌ساختاریافته و در بخش کمّی، پرسش‌نامه محقق‌ساخته بود. روش تحلیل داده‌ها در بخش کیفی، تحلیل مضمون و در بخش کمّی، مدل‌سازی معادلات ساختاری جهت اعتبارسنجی مدل بود.
یافته‌ها: بر اساس یافته‌ها مقوله‌های اصلی الگوی توانمندسازی جامعه هدف عبارت‌اند از: توانمندسازی دانشی، توانمندسازی حرفه‌ای، توانمندسازی کارکردی، توانمندسازی اخلاقی، توانمندسازی اجتماعی، توانمندسازی نظامی و توانمندسازی شناختی که ارتباط میان آن‌ها و مقوله‌های فرعی تشکیل‌دهنده آن‌ها، به‌صورت کمّی نیز تأیید شد.
نتیجه‌گیری: ماهیت حرفه‌ای منابع انسانی شاغل در سازمان‌های دفاعی دانش‌محور، موجب می‌شود که برنامه توانمندسازی آن‌ها چندبُعدی و فراگیر باشد. الگوی ارائه‌شده در این پژوهش می‌تواند به‌عنوان راهنمای عمل برای تدوین برنامه‌های توسعه منابع انسانی در این حوزه استفاده شود.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

Introducing a Model of Human Resource Empowerment in Knowledge-based Defense Organizations (Studied Case: Aja Self-sufficiency Jihad and Research Department)

نویسندگان [English]

  • Seyed Abbas Alavi 1
  • Saeed Mosavi 2
  • Mohsen Sadeghi Nasab 3
  • Esmaeel Asadi 4
1 MSc., Department of Public Administration, Faculty of Management and Economics, North Tehran Branch, Islamic Azad University, Tehran, Iran.
2 Assistant Prof., Department of Public Administration, Faculty of Management and Economics, North Tehran Branch, Islamic Azad University, Tehran, Iran.
3 Ph.D., Department of Strategic Management, AJA University of Command and Staff, Tehran, Iran.
4 Assistant Prof., Department of Public Administration, Faculty of Management, Shahid Sattari Aeronautical University, Tehran, Iran.
چکیده [English]

Background & Purpose: The success of knowledge-based organizations depends on the empowerment of its knowledge-based human resources. The more capable these organizations are in terms of human resources, the more successful they will be in achieving their goals. The purpose of this article is to design and explain the model of human resource empowerment in the Methodology: Department of Research and Self-Sufficiency Jihad of Iran's Army.
Methodology: The research is developmental in terms of purpose and practical in terms of results, and it is qualitative and quantitative in terms of the type of data. The participants of the qualitative part include scientific experts and experts in the field of human resources management and executive experts of AJA's Research and Self-Sufficiency Jihad Department, who were selected by a non-probability judgmental and purposeful sampling method, and in the quantitative part, they also include knowledge workers who were selected by a random sampling method. In the qualitative part, the data collection tools included semi-structured interviews, and in the quantitative part, a researcher-made questionnaire was used. In the quantitative part, thematic analysis was used to analyze the data, and in the quantitative part, structural equation modeling was used to validate the model.
Findings: The model of empowerment of the target society included the main categories of knowledge empowerment, professional empowerment, functional empowerment, moral empowerment, social empowerment, military empowerment, and cognitive empowerment, and the relationship between them and their constituent subcategories have been confirmed quantitatively.
Conclusion: The professional nature of human resources working in knowledge-based defense organizations makes their empowerment program multidimensional and comprehensive. The model presented in this research can be used as a practical guide for developing human resources development programs in this field.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Empowerment
  • Knowledge human resources
  • Knowledge-based organization

مراجع

اتحادنژاد، شاپور؛ غلامی چنارستان علیا، عبدالخالق؛ پیرزاد، علی و اتحادنژاد، طاهره (1401). تدوین مدل ارتباطی فناوری اطلاعات و توانمندسازی منابع انسانی در آموزش و پرورش. فصلنامه فناوری اطلاعات و ارتباطات در علوم تربیتی، 12(3)، 145-164.
چهاردولی، عباس و یوسف‏وند، مهدی (1399). طراحی مدل برای توسعه بهتر سرمایه‌های انسانی مبتنی بر نیازهای خود تعیین‌گری و آموزشی دانشجویان (موردمطالعه: دانشگاه و پژوهشگاه عالی دفاع ملی و تحقیقات راهبردی). فصلنامه توسعه آموزش جندی‌شاپور اهواز، 11(3)، 398-410.
حبیبی، محسن و ملکی، مجید (1398). مفهوم‌پردازی توانمندسازی فناورانه سرمایه انسانی در دانشگاه‌های بخش دفاع (مورد مطالعه: دانشگاه افسری امام علی (ع)). فصلنامه مدیریت نظامی، 19(74)، 117-140.
رشوند، بقراط؛ چناری، علیرضا و ابوالمعالی، خدیجه (1400). شناسایی عوامل مؤثر بر توسعه مدیران (مطالعه موردی: سازمان صنایع دفاع). مطالعات مدیریت راهبردی دفاع ملی، 5(20)، 227-256.
فروتن، فرناز؛ شریفیان، اسماعیل؛ قهرمان تبریزی، کوروش و منوچهری نژاد، محسن (1400). طراحی مدل ساختاری تفسیری توانمندسازی منابع انسانی مبتنی بر سواد دیجیتالی در ادارات کل ورزش و جوانان کشور. نشریه مدیریت ورزشی، 1(3)، 21-42.
فلاح، محمدرضا (1397). شناسایی و تبیین پیشایندهای توانمندسازی منابع انسانی با رویکرد مدیریت دانش. پژوهش‌های مدیریت منابع انسانی، 10(1)، 133-160.
مهاجر، رضا؛ مرادی، فرج‌الله؛ شهریور، محمود و میرزاپور، جعفر (1399). راهبردهای توانمندسازی «فرماندهی و مدیریتی» نسل جوان نیروهای مسلح از منظر مقام معظم رهبری. مطالعات دفاعی استراتژیک، 18(79)، 253-278.
Alnidawi, A. A. B., Yousif, A. S. H. & Hmdan, K. M. (2021). An investigation into the impact of employee empowerment on organisational commitment: the case of Zajil International Telecom Company of Jordan. International Journal of Productivity and Quality Management, 32(3), 327-343.
Amor, A. M., Vázquez, J. P. A. & Faíña, J. A. (2020). Transformational leadership and work engagement: Exploring the mediating role of structural empowerment. European Management Journal, 38(1), 169-178.
Andika, R. & Darmanto, S. (2020). The effect of employee empowerment and intrinsic motivation on organizational commitment and employee performance. Journal Aplikasi Manajemen, 18(2), 241-251.
Bose, I. & Emirates, U. A. (2018). Employee empowerment and employee performance: An empirical study on selected banks in UAE. Journal of Applied Management and Investments, 7(2), 71-82.
Braun, V. & Clarke, V. (2006). Using thematic analysis in psychology. Qualitative research in psychology, 3(2), 77-101.
Coun, M.J.H., Peters, P., Blomme, R. J. & Schaveling, J. (2022). ‘To empower or not to empower, that’s the question’. Using an empowerment process approach to explain employees’ workplace proactivity. The International Journal of Human Resource Management, 33(14), 2829-2855.
Field, J. C. & Chan, X. W. (2018). Contemporary knowledge workers and the boundaryless work–life interface: Implications for the human resource management of the knowledge workforce. Frontiers in Psychology, 9, 2414.
Jamkhaneh, H. B., Shahin, A., Parkouhi, S. V. & Shahin, R. (2021). The new concept of quality in the digital era: a human resource empowerment perspective. The TQM Journal, 34(1), 125-144.
Joo, B. K. B., Bozer, G. & Ready, K. J. (2019). A dimensional analysis of psychological empowerment on engagement. Journal of Organizational Effectiveness: People and Performance, 6(3), 186-203.
Joo, B.K., Park, J.G. & Lim, T. (2016). Structural determinants of psychological well-being for knowledge workers in South Korea. Personnel Review, 45(5), 1069-1086.
Kim, M., Beehr, T. A. & Prewett, M. S. (2018). Employee responses to empowering leadership:A meta-analysis. Journal of Leadership & Organizational Studies, 25(3), 257–276. https://doi.org/10.1177/1548051817750538
Kim, S. Y. & Fernandez, S. (2017). Employee empowerment and turnover intention in the US federal bureaucracy. The American review of public administration, 47(1), 4-22.
Kooij, D. T., De Lange, A. H. & Van De Voorde, K. (2022). Stimulating job crafting behaviors of older workers: The influence of opportunity-enhancing human resource practices and psychological empowerment. European Journal of Work and Organizational Psychology, 31(1), 22-34.
Lee, H. W., Pak, J., Kim, S. & Li, L. Z. (2019). Effects of human resource management systems on employee proactivity and group innovation. Journal of Management, 45(2), 819–846.
Matsuo, M. (2022). Influences of developmental job experience and learning goal orientation on employee creativity: mediating role of psychological empowerment. Human Resource Development International, 25(1), 4-18.
Nayak, T., Sahoo, C. K. & Mohanty, P. K. (2018). Workplace empowerment, quality of work life and employee commitment: a study on Indian healthcare sector. Journal of Asia Business Studies, 12(1).
Rhee, J., Seog, S. D., Bozorov, F. & Dedahanov, A. T. (2017). Organizational structure and employees' innovative behavior: The mediating role of empowerment. Social Behavior and Personality: an international journal, 45(9), 1523-1536.
Yin, Y., Wang, Y. & Lu, Y. (2019). Antecedents and outcomes of employee empowerment practices: A theoretical extension with empirical evidence. Human Resource Management Journal, 29(4), 564-584.
مطالعات منابع انسانی
دوره 12، شماره 4
دی 1401
صفحه 73-91

فایل ها

سابقه مقاله

  • تاریخ دریافت: 12 مرداد 1401
  • تاریخ بازنگری: 18 مهر 1401
  • تاریخ پذیرش: 16 آذر 1401

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار