مطالعه روایت برنامه‎نویسان کارشیفته از مناسبات کارـ خانواده: رویکرد جنسیتی

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشجوی دکتری، گروه مدیریت بازرگانی، دانشگاه تهران، پردیس بین‌الملل ارس، تهران، ایران.

2 دانشیار، گروه رهبری و سرمایه، دانشکده مدیریت دولتی و علوم سازمانی، دانشکدگان مدیریت، دانشگاه تهران، تهران، ایران.

3 استاد، گروه آموزشی انسان‌شناسی، دانشکده علوم اجتماعی، دانشگاه تهران، تهران، ایران.

چکیده

زمینه و هدف: زندگی خانوادگی و شغلی دو جزء جدایی‌ناپذیر در زندگی افراد محسوب می‌شود؛ به‌گونه‌ای که رمز موفقیت افراد، به پیشبرد اهدافشان در این دو حوزه وابسته است. چنانچه فرد در بُعد زندگی شغلی یا خانوادگی خود، دچار مشکل و چالش شود، عوارض آن، هم فرد و هم سازمان و هم سطح جامعه را دربرمی‌گیرد. هدف از پژوهش حاضر، مطالعه داستان‌ها و تجربه‌های برنامه‌نویسان کارشیفته، از مناسبات کارـ خانواده با رویکرد جنسیتی است.
روش: پژوهش کیفی حاضر از حیث پارادایم تفسیرگرایی، رویکرد تدوین نظریه استقرایی و از حیث استراتژی پژوهش، روایت‌پژوهی است. ابزار گردآوری داده‌ها، مصاحبه نیمه‌ساختاریافته و پایان باز است که به‌منظور رسیدن به داده‌های لازم، مصاحبه‌ها تا رسیدن به حد اشباع ادامه یافت و در نهایت، طبق استانداردهای تعریف‌شده و بر مبنای نمونه‌گیری هدفمند، 30 نفر (15 زن و 15 مرد) در  پژوهش حاضر مشارکت کردند. از تحلیل روایت مبتنی بر مضمون، برای شناسایی مضامین و شرح تجربه‌های مشارکت‌کنندگان استفاده شد.
یافته‌ها: در بررسی‌های انجام‌شده مشخص شد که روایت کلان زنان کارشیفته با روایت کلان مردان کارشیفته در خصوص عوامل اثرگذار بر مناسبات کار ـ خانواده، متفاوت است و بعضی از عوامل به تقویت مناسبات کار ـ خانواده و بعضی دیگر به کارشیفتگی بیشتر منجر می‌شود. بر اساس این پژوهش، در بین زنان، عوامل خانوادگی از جمله خانواده‌محوری، تناسب کار ـ خانواده، یکپارچگی کار ـ خانواده و خانواده حمایتگر، به برقراری تعادل بیشتر بین کار و خانواده افراد منجر می‌شود؛ زیرا زنان در امور خانه، نقش، وظایف و مسئولیت‌های بیشتری را برعهده دارند. از نظر مردانِ برنامه‌نویس، عوامل سازمانی، از جمله کارشیفتگی، اضافه‌کاری اجباری، کار افراطی، درآمدزایی و عدم حمایت سازمان، به کارشیفتگی بیشتر و برهم‌خوردن تعادل کار ـ خانواده منجر می‌شود.
نتیجه‌گیری: مردان به‌دلیل نان‌آور بودن و تأمین هزینه‌های زندگی که از دیرباز و به‌صورت سنتی بر عهده آن‌ها بوده است، چنانچه در وضعیت نامطلوب اقتصادی و ناتوانی در تأمین هزینه‌ها، قرار بگیرند، به‌سمت کارشیفتگی بیشتر سوق پیدا می‌کنند.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

Studying the Narrative of Workaholic Programmers about Work-Family Relationships: A Gender Approach

نویسندگان [English]

  • Azadeh Shafiei 1
  • Abbas Nargesian 2
  • Abouali Vedadhir 3
1 PhD Candidate, Department of Business Management, Ares International Campus, University of Tehran, Tehran, Iran.
2 Associate Prof., Department of Leadership and Human Capital, Faculty of Public Administration and Organizational Sciences, College of Management University of Tehran. Tehran, Iran.
3 Prof., Department of Anthropology, Faculty of Social Sciences, University of Tehran, Tehran, Iran.
چکیده [English]

Background & Purpose:Family life and professional life are two inseparable components in people's lives;in such a way that the secret of people's success depends on advancing their goals in these two areas.If a person faces problems and challenges in his professional or family life, their side effects spread through the individual, organization, and the society. The aim of this research is to analyze the narrative inquiry of workaholic programmers from the work-family interface through a gender approach.
Methodology:The current qualitative research is a research narrative in terms of interpretive paradigm, inductive theory development approach, and narrative research in terms of research strategy.The data collection instruments are a semi-structured and an open-ended interview. To reach the required data, the interviews continued until saturation was reached, and finally, according to the defined standards and based on targeted sampling, a maximum of 30 participants (15 female and 15 male participants) participated in the current research. Thematic narrative analysis was used to identify the themes and describe the experiences of the participants.
Findings: The results uncovered that the general narrative of workaholic women and men differ in the factors affecting work-family relationships, and some factors lead to the strengthening of work-family relationships and others result in addiction to work increases. According to this research, among women, family factors including family orientation, work-family fit, work-family integration, and supportive family lead to more balance between work and family since women have more roles, duties, and responsibilities in home affairs. Also, from the point of view of male programmers, organizational factors such as work addiction, forced overtime, extreme work, income generation, and lack of support from the organization lead to more work addiction and disrupting the work-family balance.
Conclusion: Due to the fact that men are the breadwinners and provide the living expenses, which have been entrusted to them for a long time and in a traditional way, if they find themselves in unfavorable economic conditions and are unable to provide for the expenses, they tend to become more addicted to work

کلیدواژه‌ها [English]

  • Work-family conflict
  • Work-family enrichment
  • Work-family balance
  • Work-family integration
  • Narrative inquiry

مراجع

ابراهیمی، الهام (1400). فهم تجربه زیسته مناسبات کارو زندگی در مدیران زن آکادمیک: رویکرد پدیدار شناسی توصیفی. پژوهش‌های مدیریت منابع انسانی دانشگاه جامع امام حسین، 13(2)، 9- 36.
بیغمی، محمدکاظم؛ سرلک، محمدعلی؛ کولیوند، پیرحسین و احمدی، علی اکبر (1396). بررسی عوامل مؤثر بر تعادل کار ـ زندگی پرستاران تهران. شفای خاتم، 5(2)، 29- 39.  
حاتم ، ناهید؛ کشتکاران، ویدا و محمدپور، مریم (1392). مقایسه تعارض کار ـ خانواده در کارکنان بالینی و غیربالینی (اداری و پشتیبانی) بیمارستان دولتی شهید فقیهی شیراز. دوماهنامه سلامت کار ایران، 10(3)، 52- 60.
خزاعلی، خدیجه و رصافیانی، مهدی (1390). کار (Occupation) انسانی: اولین کوشش در تعریف تشریحی آن. مجله پژوهش در علوم توانبخشی، 7(5)، 723-731.
رستگارخالد، امیر (1383). بررسی تعارض نقش شغلی ـ خانوادگی و عوامل اجتماعی مؤثر بر آن. دانشور رفتار، 11(4)، 35-48.
زارع، امین؛ توکلی، غلامرضا و کرمی، ذبیح اله (1394). تأثیر تعارض کار ـ خانواده از طریق فرسودگی شغلی، بر تمایل به ترک سازمان در میان کارکنان ناجا. فصلنامه علمی پژوهشی مدیریت منابع در نیروی انتظامی، 3(4)، 151- 176.
زارعی متین، حسن و جمشیدی کهساری، حمزه (1389). بررسی پدیده اعتیاد به کار در بین پرستاران ایران (تفاوت جنسیتی بین زن و مرد). مدیریت فرهنگ سازمانی، 8(21)، 133– 158.
طاهری، فاطمه (1400). بررسی رابطه بین اعتیاد به کار و ناسازگاری در محیط کار: نقش غنی سازی کار ـ خانواده و جنسیت. مجله تصویر سلامت، 12(2)، 200- 208.
طاهری، فاطمه (1399). غنی‌سازی کار ـ خانواده و سرمایه روان شناختی: بررسی نقش میانجی آسیب‌پذیری در مقابل استرس. مجله دانشگاه علوم پزشکی، 14(5)، 69- 78.
کاویی، مهسا؛ حسن‌پور، اکبر؛ جعفری نیا، سعید و وکیلی، یوسف (1400). تبادل کار و خانواده: ارائه نقشه دانشی و مررو سه رویکرد تعارض، غنی‌سازی و تعادل. فصلنامه مطالعات رفتار سازمانی، 10 (1)، 73- 102. 
نرگسیان، عباس؛ فیاضی، مرجان؛ نیری، شهرزاد و علیزاده، پروانه (1400 ). ارائه مدل یکپارچگی کار زندگی با تأکید بر کار انعطاف‌پذیر مادران شاغل در اداره کل تعاون، کار و رفاه اجتماعی استان تهران. فصلنامه مطالعات رفتار سازمانی، 10(3)، 199 – 236.
نیک‌بین، برانوش؛ حسن‌پور، اکبر؛ جعغری نیا، سعید و عباسیان، حسین (1397). مرور سیستماتیک مطالعات اعتیاد به کار. مطالعات راهبردی ورزش و جوانان، 17(40)، 75 -104.   
Andreessen, C. & Palliser, S. (2016). Workaholics: An Addiction to Work, Non-Drug Addictions as Comparative Neuropathology.

Barling, J. & Sorensen, D. (1997). Work and family: In search of a relevant research agenda'. See discussions, stats, and author profiles for this publication. at: https://www.researchgate.net.

Beigi, M., Shirmohammadi, M. & Otaye-Ebede, L (2019). Half a Century of Work–Nonwork Interface Research: A Review and Taxonomy of Terminologies, Applied Psychology: An International Review, 68(3), 449-478.
Bellavia, G. & Frone, M. (2005). Work-Family Conflict. In book: Handbook of Work Stress. January 2005. DOI:10.4135/9781412975995.n6.
Bronfenbrenner, U. (1986). Ecology of the Family as a Context for Human Development: Research Perspectives. Developmental Psychology, 22, 723-742.

Chydenius, T. & Gaisch, M. (2016). Work-life Interaction Skills: An Exploration of Definitional and Functional Perspectives within the Austrian and Finnish ICT Industry. Business Perspectives and Research, 4(2), 169 – 181.

Corbin, J. M. & Strauss, A. L. (2015). Basics of Qualitative Research: Techniques and Procedures for Developing Grounded Theory (4th ed.). Thousand Oaks, CA: Sage publications.
Cossin, T., Thoan, I. & Lalanne, L. (2021). Workaholism Prevention in Occupational Medicine: A Systematic Review, International journal of environmental research and public health, 18(13), 7109.
Douglas, E. & Morris, R.J. (2006). Workaholic, or just hard worker? Career Development International, 11(5), 394-417.
Galdino, M.J., Martins, J.T., Robazzi, M.L., Pelloso, S.M., Barreto, M.F. & Haddad, M.C . (2021). Burnout, workaholism and quality of life among professors in graduate-level nursing programs, Acta Paul Enferm, 34, 1-8.
Garrosa Hernandez, E., Carmona-Cobo, I., Ladsatter, F., Blanco, L.M., Cooper-Thomas, H.D. (2013). The relationships between family-work interaction, job-related exhaustion, detachment, and meaning in life: A day-level study of emotional well-being. Journal of Work and Organizational Psychology, 29, 169-177.
Greenhaus, J. H. & Parasuraman, S. (1999). Research on work, family, and gender: Current status and future directions. In G. N. Powell (Ed.), Handbook of gender and work (pp. 391–412). Sage Publications, Inc. https://doi.org/10.4135/9781452231365.n20.
Greenhaus, J. H. & Powell, G. N. (2006). When work and family are allies: A theory of work-family enrichment. The Academy of Management Review, 31(1), 72–92.
Hill, H., Loewenberg Ball, D. & Schilling, S. (2008). Unpacking Pedagogical Content Knowledge: Conceptualizing and Measuring Teachers' Topic-Specific Knowledge of Students. Journal for Research in Mathematics Education, 39(4), 372-400.
Holmes, E.K., Thomas, C.R., Petts, R.J. & Hill, E. J. (2020). The work-family interface. Faculty Publications.
Jaga, A. & Ollier-Malaterre, A. (2022). You Can’t Eat Soap: Reimagining COVID-19, Work, Family and Employment from the Global South. Work, Employment and Society, 36(4), 769-780.
Jones, D. & Kalmi, P. (2006). Human Resource Management Policies and Productivity: New Evidence from An Econometric Case Study. Oxford Review of Economic Policy,  22(4), 526-538.
Kelley, H. H., LeBaron-Black, A., Hill, E. J., & Meter, D. (2021). Perceived family and partner support and the work-family interface: A meta-analytic review. Journal of Work and Organizational Psychology, 37(3), 143-155.
Kim, S. (2019). Workaholism, Motivation and Addiction in the Workplace: A Critical Review and Implications for HRD. Human Resource Development Review, 18(3), 1-24.
Levy, D.V. (2015). Effects of workaholism on satisfaction among US managerial and professional women. Gender in Management: An International Journal, 30(8), 635-651.
Lewis, S. & Cooper, C. (2005). Work-Life Integration: Case Studies of Organisational Change. Engineering Management, 15(2), 48- 48.
McMillan, S., Morris, M. & Atchley, K. (2008). Constructs of the Work/Life Interface and Their Importance to HRD, Online Submission, Paper presented at the Academy of Human Resource Development International Research Conference in the Americas (Panama City, FL, Feb 20-24, 2008).
Oates, W. (1971). Confessions of a Workaholic: The Facts about Work Addiction. New York: World Publishing Co.
Pace, F., Sciotto, G. (2022). Gender Differences in the Relationship betweenWork–Life Balance, Career Opportunities and General Health Perception. Sustainability, 14(1), 357.  
Peng, A.C., Ilies, R. & Dimotakis, N. (2011). Work-Family Balance, Role Integration and Employee Well-Being. In book: Creating Balance? (pp.121-140).DOI:10.1007/978-3-642-16199-5_7
Porter, S. & Ayman, R. (2010). Work flexibility as a mediator of the relationship between workfamily conflict and intention to quit. Journal of Management & Organization. 16 (3), 411-424.
Powell,G. N., Greenhaus, J. H., Allen,T. D. & Johnson, R. E. (2019). Advancing and Expanding Work-Life Theory from Multiple Perspectives. Academy of Management Review, 44(1),1-5.
Riessman, C. (2008). Narrative methods for the human sciences. Sage Publications, Inc. ISBN 978-0-7619-2997-0.
Robinson, B. (2001). Chained to the desk. New York: NYU Press.
Rostgarkhald, A. (2004). Work-family role conflict and the influential social factors. Daneshvar Raftar, 11(4), 35-48. (in Persian)
Ruiller, C., Heijden, B., Chedotel, F. & Dumas, M. (2018). You havegot a friend: The value of perceived proximity for teleworking success in dispersed teams. Team Performance Management, 25(1/2), 2-29. https://doi.org/10.1108/TPM-11-2017-0069.
Santana, M. & Cobo, M. (2020). What is the future of work? A science mapping analysis. European Management Journal, 38(6), 846-862.
Schaufeli, W. (2021). Engaging Leadership: How to Promote Work Engagement? Front. Psychol., 12. doi: 10.3389/fpsyg.2021.754556. 
Schaufeli, W., Salanova, M., Gonzalez-Roma, V. and Bakker, A. (2002). The Measurement of Engagement and Burnout: A Two Sample Confirmatory Factor Analytic Approach. Journal of Happiness Stadies, 3, 71-92.
Schaufeli, W., Bakker, A. & Salanova, M. (2006). The Measurement of Work Engagement With a Short Questionnaire; A Cross-National Study. Educational and Psychological Measurement, 66(4), 701–716.
Schaufeli, W., Taris, T. & Rhenen, W. (2008). Workaholism, Burnout, and Work Engagement: Three of a Kind or Three Different Kinds of Employee Well-Being? Applied Psychology 57(2).
Scott, K., Moore, K. & Miceli, M. (1997). An Exploration of the Meaning and Consequences of Workaholism. Human Relations, 50(3).
Solat, S., Abrar, M., Shabbir, R., Bashir, M., Saleem, S. & Saqib, S. (2020). Workplace Interactional Demands and Work-Family Enrichment: An Investigation from the Service Sector. Frontiers in Psychology,11, 1-14.  
Spence, J. T. & Robbins, A. S. (1992). Workaholism: definition, measurement, and preliminary results. Journal of personality assessment, 58(1), 160-178.
Vaishnavi Prasad, J.R. (2017). Ignored aspect of Personal Life in Work-Life Integration, IOSR Journal of Business and Management, 19(3), 67-71.
van Wijhe, C.,  Peeters, M. & Schaufeli,W. (2014). Enough is Enough: Cognitive Antecedents of Workaholism and Its Aftermath. Human Resource Management, 53(1), 157-177.
Westman, M. & Piotrkowski, C. S. (1999). Introduction to the special issue: Work–family research in occupational health psychology. Journal of Occupational Health Psychology, 4(4), 301–306. https://doi.org/10.1037/1076-8998.4.4.301.
Wu, H., Song, Q.C., Proctor, R.W. & Chen, Y. (2022). Family Relationships Under Work from Home: Exploring the Role of Adaptive Processes. Frontiers in Public Health, 10:782217. DOI:10.3389/fpubh.2022.782217
مطالعات منابع انسانی
دوره 13، شماره 3
مهر 1402
صفحه 26-51

فایل ها

سابقه مقاله

  • تاریخ دریافت: 16 مرداد 1402
  • تاریخ بازنگری: 14 مهر 1402
  • تاریخ پذیرش: 29 مهر 1402

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار